Memex sięga głębiej niż Google

DARPA, rządowa agencja USA do spraw rozwoju zaawansowanych projektów obronnych, zaprezentowała przedstawicielom Scientific American i dziennikarzom programu 60 minutes z CBS (video) projekt wyszukiwarki internetowej, której zadaniem jest indeksować zasoby Internetu ukryte przed komercyjnymi wyszukiwarkami takimi jaki Google, czy Yahoo.

Memex – bo taką nazwę otrzymał projekt, ma sięgać również do tych najciemniejszych obszarów Internetu – Dark Web, które są niedostępne dla zwykłych robotów indeksujących, a często informacje tam zawarte związane są z nielegalną działalnością. Szacuje się, że zawartość tzw. Dark Web to tak naprawdę największa część Internetu, a informacje zawarte w tej niepublicznej i ograniczonej części sieci obejmują 500 razy większą objętość, niż te zindeksowane i jawnie dostępne poprzez powszechnie znane wyszukiwarki treści.

W projekcie utworzonym przez DARPA w 2014 roku uczestniczy 17 zespołów z różnych dziedzin w tym agencje rządowe, naukowcy uniwersyteccy i przedstawiciele przemysłu. Wspólnym mianownikiem badań jest stworzenie wyszukiwarki, która będzie realizować specjalistyczne zadania dla komercyjnych, naukowych i rządowych zastosowań wychodzących znacznie poza wyszukiwanie treści, jakie znamy dzisiaj.

Podstawowym zadaniem Memex’a jest, nie tylko zindeksowanie zawartości „ukrytego” Internetu, ale też znalezienie i określenie powiązań informacji, które mogą być szczególnie istotne w specjalistycznych zastosowaniach. Jednym z zasadniczych celów DARPA jest wykorzystanie Memex’a do walki z handlem żywym towarem.  Na podlinkowanym wyżej video Chris White – twórca Memex’a – na przykładzie sex ogłoszeń pokazuje, w jaki sposób wyszukiwarka buduje sieć powiązań, co przedstawicielom departamentu sprawiedliwości może dostarczyć znaczących informacji do walki ze współczesnym handlarzami niewolników.

Memex – budowa sieci powiązań – prototyp, źródło: darpa.mil

Zadaniem Memexa jest budowa sieci powiązań na podstawie różnych, często niestandardowych elementów łączących te informacje – może to być klasyczny IP lub numer telefonu w ogłoszeniu. Jednakże Memex ma pójść dalej i budować te linki również w oparciu o obrazy lub ich fragmenty np. zdjęcia różnych ludzi wykonane w jednym pomieszczeniu. Jeśli informacją łączącą zbiór danych będzie to, że zdjęcia były wykonane tym samym aparatem fotograficznym – to Memex powinien je odnaleźć, połączyć i zaindeksować.

Lokalizacja powiązanych danych, źródło: scientificamerican.com

W tym miejscu powstaje wyraźna różnica w zastosowaniach klasycznych wyszukiwarek treści a wyszukiwarek specjalistycznych, które znajdą swoje zastosowanie w nauce, biznesie i w walce z przestępcami. Niemniej patrząc na historię rozwoju nowoczesnych technologii można z dużym prawdopodobieństwem zakładać, że i przestępcy również wykorzystają Memex dla swoich działań, jeśli  pewnego dnia ta wyszukiwarka stanie sie powszechnie dostępna.

Obecnie Memex testowane jest przez przedstawicieli departamentu sprawiedliwości w USA. Ciekawostką pozostaje fakt, że nazwa tego projektu DARPA wywodzi się od nazwy teoretycznego komputera analogowego opisanego w 1945 przez Vannevara Busha w artykule p.t. “As We May Think. Maszyna ta miała indeksować książki i filmy w bibliotece i łączyć ich tytuły z treścią.

–j23