Ghostery, czyli jak nie dać się śledzić

Wstęp

Ghostery, wraz z nieśmiertelnym AdBlock, jest od pewnego czasu jednym z najczęściej instalowanych rozszerzeń w przeglądarkach internetowych. Pierwszy z nich blokuje działanie wszelkiej maści dodatków, skryptów śledzących naszą aktywność, wtyczek pozwalających na korzystanie z portali społecznościowych czy komentarzy (tzw. trackerów lub, jeśli ktoś woli polskie odpowiedniki – „tropicieli”); drugi natomiast blokuje niechciane treści reklamowe (szczególnie te najbardziej irytujące, czyli samouruchamiające się). Po włączeniu Ghostery i zaznaczeniu blokowania wszystkich znajdujących się w bazie dodatków nie zobaczymy już skryptów sieci reklamowych, Google Analytics, przycisków Twittera, Facebooka, komentarzy Disqusa i wielu innych.

 

Jak działa Ghostery

Ghostery jest rozszerzeniem przeglądarki internetowej – aktualna wersja dostępna jest na wszystkie najpopularniejsze platformy stacjonarne i mobilne. Po zainstalowaniu i uruchomieniu naszym oczom ukaże się ekran powitalny wraz z możliwością ustawienia opcji:

Warto zaznaczyć opcję automatycznej aktualizacji biblioteki trackerów, a w menu „Opcje blokowania” – wyszukać i odznaczyć te, które chcielibyśmy mieć wciąż dostępne i działające (np. przycisk udostępniania na Twitterze czy „Lubię to” Facebooka). Jeśli zapomnimy o zaznaczeniu opcji „Domyślnie blokuj nowe elementy”, niedogodnością jest konieczność ponownego zaznaczania niechcianych trackerów po aktualizacji biblioteki. Warto wtedy posłużyć się rozwijaną listą w wyszukiwarce tropicieli i wybrać opcję „dodane od ostatniej aktualizacji”: 

Kolejny ekran, „Dodatki”, to opcje nie mające bezpośredniego wpływu na samo działanie pluginu. Możemy tutaj wybrać sposób, czas i miejsce, w którym będzie ukazywać się popup z informacjami o zablokowanych na odwiedzonej stronie trackerach czy o aktualizacjach. Tutaj także znajdziemy opcję domyślnego blokowania nowych elementów – warto ją zaznaczyć, by uniknąć sytuacji opisanej wcześniej, gdy każda aktualizacja powoduje konieczność ręcznego wybierania i zaznaczania nowych tropicieli.

Od tej chwili możemy cieszyć się przeglądarką, która nie pozwala sieciom reklamowym budować bazy naszych zwyczajów podczas surfowania w Internecie. A wszystko to dzięki bibliotece trackerów, która budowana jest przez Evidon, Inc. wydawcę dodatku. Przyjrzyjmy się jej nieco dokładniej.

 

Biblioteka trackerów

Gdy wejdziemy na stronę bądź serwis internetowy, rzut oka na ikonę Ghostery pokaże nam informację, ile „duszek” zablokował niechcianych skryptów próbujących uzyskać o nas jakieś informacje. Gdy klikniemy w ikonę dodatku (1), naszym oczom ukaże się ich kompletna lista, a po wybraniu którejkolwiek z pozycji – możliwość bardziej szczegółowego zapoznania się z interesującym nas tropicielem (2):

Kliknięcie w link przenosi nas do szczegółowych informacji o trackerze, zgromadzonych w bazie danych Ghostery. Możemy z niej dowiedzieć się między innymi o tym, kto jest odpowiedzialny za kod śledzący, gdzie możemy uzyskać szczegółowe informacje o nim albo w jakich serwisach – poza odwiedzanym – tracker został znaleziony.

Dodatkowo, po kliknięciu w jeden z linków, oznaczonych na zrzucie powyżej (3), możemy zapoznać się ze szczegółowymi informacjami technicznymi na temat kodu trackera – dokładny url wraz z parametrami, jakie są przekazywane do skryptu wywołującego tropiciela, kod HTTP odpowiedzi oraz sformatowany i odpowiednio pokolorowany kod źródłowy:

 

Rzut oka w źródeł

Przyjrzyjmy się bliżej źródłom pochodzącym z wersji dodatku dla przeglądarki Google Chrome dla systemu OS X 10.9. Jeśli kogoś interesuje, jak zbudowane są rozszerzenia do tej przeglądarki, czy jak samemu stworzyć takie rozszerzenie – zapraszam do zapoznania się z informacjami na stronie Getting Started: Building a Chrome Extension. Jest to dobry wstęp do zrozumienia, jak działają rozszerzenia przeglądarki Google Chrome oraz jak pozwalają samemu modyfikować ich kod źródłowy.

Google Chrome instaluje rozszerzenia w katalogu domowym użytkownika, w podkatalogu Extensions/. Jeśli zajrzymy do tego folderu, ukaże się nam lista losowo wygenerowanych nazw, ale dzięki plikowi Preferences (w systemie OS X znajdującym się w katalogu ~/Library/Application Support/Google/Chrome/Default, w innych systemach operacyjnych powinien być zlokalizowany w katalogu domowym użytkownika, w folderze z ustawieniami lokalnymi aplikacji) bez trudu zlokalizujemy właściwy folder ( u mnie to mlomiejdfkolichcflejclcbmpeaniij).

            (...)

            "manifest_version": 2,
            "minimum_chrome_version": "23",
            "name": "Ghostery",
            "options_page": "options.html",

            (...)

             "path": "mlomiejdfkolichcflejclcbmpeaniij/5.1.2_0",
             "state": 1,
             "was_installed_by_default": false
          },

Powyżej: Fragment pliku Preferences, przechowujący informację o lokalizacji katalogu z plikami źródłowymi rozszerzenia dla przeglądarki Chrome.

Najważniejszym plikiem każdego rozszerzenia jest manifest.json, który definiuje wszystkie jego elementy, akcje, jakie może podejmować, pliki odpowiedzialne za przechowywanie najważniejszych informacji oraz pliki będące rdzeniem rozszerzenia, a więc wywoływane przez przeglądarkę w momencie kliknięcia w ikonę symbolizującą dodatek. W przypadku Ghostery jest nim plik includes/ghostery-min.js (jeśli ktoś chciałby dokładniej poznać sposób działania dodatku, polecam nie zminifikowaną wersję, znajdującą się w tym samym katalogu – includes/ghostery.js).

Kiedy zajrzymy do katalogu data/, znajdziemy tam „serce” Ghostery, czyli niepozorny plik bugs.json. Zawiera on ponad 1900 definicji (w chwili powstawania tego tekstu) wszelkiej maści trackerów, pluginów i innych dodatków, które potrafi rozpoznać ten dodatek.

Spójrzmy na definicję przykładowego trackera. Wśród kilku opisujących go parametrów znajdziemy: typ (analityka, inne to np. reklama czy widżety, takie jak przyciski Twittera), nazwę (Google Analytics – chyba nikomu nie trzeba przedstawiać) oraz wzorzec adresu url trackera („pattern”), który po wykryciu przez Ghostery w kodzie źródłowym serwisu jest odpowiednio obsłużony, zgodnie z ustawieniami, jakich dokonaliśmy w opcjach dodatku.

        {
            "type": "analytics",
            "aid": 13,
            "cid": 81,
            "pattern": "stats\\.g\\.doubleclick\\.net\\/dc\\.js",
            "classification": 2,
            "name": "Google Analytics",
            "id": 1982,
            "tags": [48],
            "affiliation": "AAF,DAA,DMA,EDAA Europe,IAB,IAB Europe,IAB UK,NAI"
        }

Powyżej:Definicja trackera Google Analytics w pliku bugs.json.

Znając schemat, według którego tworzona jest baza danych o niechcianych wtyczkach, nic nie stoi na przeszkodzie, by samemu dodawać swoje definicje i w ten sposób budować spersonalizowaną wersję Ghostery.

Można też zgłaszać propozycje dodania do bazy danych skryptów, które śledzą poczynania użytkownika i w jakikolwiek sposób naruszają jego prywatność w sieci. W tym celu wystarczy rozpocząć nowy temat na forum wsparcia Ghostery.

 

Źródła

• Strona domowa projektu Ghostery
• blog Ghostery
• Community-powered support for Ghostery – pytania/sugestie do Ghostery w formie Q&A

 

–Rafał 'bl4de’ Janicki <bloorq[at]gmail.com>